مدیریت خطا در اکسس

بسم الله الرحمن الرحیم

سلام

 

یکی از شاخصه‌های یک برنامه کاربر پسند و کاربردی، نمایش هشدار و خطاهای مناسب برای راهنمایی اپراتور و کاربر نرم افزار است.

از آنجایی که اکسس به دلیل سادگی و امکانات فراوان، برای تولید نرم افزارهای کوچک و متوسط مناسب است، مدیریت خطاها نیز اهمیت خاص خود را داره.

معمولا برنامه‌نویس خطاهای احتمالی کدهای خود را مدیریت میکنه و پیام‌های مناسبی رو به کاربر نشون میده ولی پیام‌های پیشفرض اکسس چطور؟

در این آموزش سعی دارم تا روند کنترل خطاهای معمول اکسس و مدیریت خطا در اکسس رو براتون قرار بدم.

همه میدونند تقریبا نوشتن کدهای VBA سخت است و برای تازه کاران سخت تر! ولی نوشتن کدهایی برای اشکال زدایی یا دیباگ کردن به معنای واقعی کلمه سخت است.

بیشتر توسعه دهندگان وقت خود را صرف نوشتن کدهای بخش دیباگ یا اشکال زدایی میکنند.

در این مقاله قصد دارم به جای اشکال زدایی، به مدیریت صحیح خطا در VBA بپردازم.

بذارید یک مثال برای شما بزنم؛

بررسی تله موش

فرض کنید در خانه شما یک موش (خطا) وجود دارد که در هر لحظه در حال جابجایی و تغییر مکان است.

شما بدون اطلاع از اینکه موش (خطا) در کدام موقعیت (کدام خط کد شما) ظاهر میشود، مدام در حال جستجوی خانه خودتان برای پیدا کردن و شکار موش هستید.

ولی یک پیشنهاد بهتر هم وجود دارد! اینکه شما از چند تله موش در نقاط مختلف استفاده کنید و کمی صبر کنید تا با پای خودش به تله بیافتد!.

خب پس سوال این میشود: در چه زمانی از خطای VBA صحبت میکنیم؟ بله هنگامی که یک قطعه کد مشخصی رو در نظر داشته باشیم.

استفاده از On Error در VBA

شما با استفاده از On Error مشخص میکنید که در کدام Function یا Sub در زمان بروز خطا چه عکس العملی نشان داد! این دقیقا مثل کار گذاشتن تله موش است، با این تفاوت که میتوانید مشخص کنید در صورت بروز خطا پیام یا عملکرد مشخصی انجام شود و یا از اجرای ادامه کدها صرف نظر کند.

خب برای شروع یک گرامر و Syntax کامل از On Error رو با هم مرور کنیم.

On Error { GoTo [ line | 0 ] | Resume Next }

 

سعی میکنم تا از MSDN حالت‌های مختلف خطای VBA را که با On Error مدیریت شده است را بررسی کنم.

On Error

Goto – or
On Error GoTo [ lineLabel | 0 | -1 ]
در صورت بروز خطا به شما اجازه میدهد تا یک کد خاص  را برای پیگیری به سه روش داده میشود.

lineLabel – به یک برچسب شماره خاص مراجعه کنید
0 – هر پردازش خطای قبلا تنظیم شده در روش فعلی غیرفعال خواهد شد

Resume Next – نگران نباشید هر گونه خطا مطرح شده و اجرای کد را به خط بعدی منتقل کنید.

 

نمونه‌های On Error

حالا که با گرامر و ساختار On Error آشنا شدید، چند نمونه را با هم بررسی میکنیم.

 

On Error Resume Next
'هر گونه خطا مطرح شده را رها کنید

Dim x, y
x = y /0 'تقسیم به خطای صفر!
On Error Resume Next
x = y /0 'خطایی رخ نداد

On Error Goto 0
'از کار انداختن هر خطای قبلی

Dim x, y
On Error Resume Next 'پرش از روی خطاها
x = y /0 'خطایی رخ نداد
On Error Goto 0 'از کار انداختن کنترل خطا
x = y /0 'تقسیم به خطای صفر!

On Error Goto Label
'در صورت بروز خطای به یک برچسب خط ویژه پرش کن

Dim x, y
On Error Goto ErrorHandl
x = y /0 'خطایی رخ نداد
On Error Goto 0 'از کار انداختن کنترل خطا
x = y /0 'تقسیم به خطای صفر!

شی Err در VBA

هر زمان که یک خطای VBA ایجاد می‌شود، تابع Err با اطلاعات مربوطه مورد نیاز برای تشخیص خطا به روز می‌شود. اجازه بدهید نگاهی به این موضوع بیاندازیم.

توابع و خواص Err

شی Err توابع و خواص زیر را فراهم میکند:

• Number (شماره) - مهمترین ویژگی شی Err، شماره خطا مطرح شده است. در MSDN شما می‌توانید لیست کامل خطاهای VBA را پیدا کنید. محدوده در دسترس برای خطاهای کاربر سفارشی 513-65535 است.
• Clear (پاک کردن) - پاک کردن خطای فعلی. در صورت استفاده از Resume Next مفید است. 

Raise(Number, [Source], [Description], [HelpFile], [HelpContext]) – خطا را افزایش می‌دهد. شما باید شماره خطایی را ارائه دهید. برای دیدن یک لیست کامل از شماره خطاهای VBA اینجا را ببینید. آیا می خواهید یک خطای سفارشی بسازید؟ محدوده در دسترس برای خطاهای کاربر سفارشی 513-65535 است.

• Source (منبع) - منبع خطا - معمولا VBA Project شماست.
• Description (شرح) - شرح خطا

Dim errMsg As String
On Error Resume Next
'7 = خارج از حافظه

Err.Raise (7)
If Err.Number <> 0 Then
  errMsg = "Error number: " & Str(Err.Number) & vbNewLine & _
           "Source: " & Err.Source & vbNewLine & _
           "Description: " & Err.Description
  Debug.Print errMsg
  Err.Clear
End If

 

خطا هنگام جابه‌جایی بهترین شیوه‌ها

حالا که ما روش خود را در مورد کنترل خطای VBA می‌دانیم، اجازه دهید برخی از روش‌های خوب را در مورد جابجایی خطای VBA را مرور کنیم. بهترین روش برای کنترل خطا این است که تمام کنترلرها را در انتهای کدهای خود قرار دهید - چه Sub باشد یا Function.

مثال زیر نشان می‌دهد که چگونه انجام می‌شود:

یک کنترلر خطای تکی

اگر می‌خواهید تمام خطاهای موجود در یک بخش را بررسی کنید ، مثال زیر را ببینید:

On Error GoTo ErrorHandler
    Dim x, y
    x = y / 0 'تقسیم به صفر!
    Exit Sub
ErrorHandler:
    Debug.Print "Error number: " & Err.Number
    Err.Clear

 

به کد Exit Sub که قبل از عبارت ErrorHandler آمده است دقت کنید! این جمله مهم است چرا که مطمئن میشویم تا ErrorHandler تنها در صورت بروز خطا اجرا میشود.

یک کنترلر خطای چندگانه

اگر می‌خواهید چندین اشتباه را هم زمان مدیریت کنید. به عنوان مثال براساس تعداد خطا مانند موارد زیر است:

    On Error GoTo ErrorHandler
    Dim x, y
    x = y / 0 'تقسیم به صفر!
    Exit Sub

ErrorHandler:
    Select Case Err.Number
    Case 6:
        GoTo DivideByZeroError
    Case 7:
        GoTo OutOfMemoryError
    Case Default:
        GoTo OtherError
    End Select
DivideByZeroError:
    Debug.Print "تقسیم به صفر!"
    Err.Clear
    Exit Sub
OutOfMemoryError:
    Debug.Print "خارج از حافظه!"
    Err.Clear
    Exit Sub
OtherError:
    Debug.Print "خطای دیگر!"
    Err.Clear
    Exit Sub

قسمت ErrorHandler در این حالت، به بخش خطای تعیین‌شده بر اساس مدل Err.Numb هدایت می‌شود. خطاهای ناشناخته به بلوک OtherError هدایت می‌شوند. این کار باعث می‌شود خطای VBA تمیز و مرتب باشد. لذا قطعا مفسر خطای چندگانه بهتر است چون به شما و کاربر قدرت کنترل بیشتری نسبت به خطاهای ایجاد شده توسط VBA می‌دهد.

خطای VBA سفارشی

در برخی موارد، شما می‌خواهید خطای سفارشی را ایجاد کنید. بهترین روش برای انجام این کار استفاده از روش Err.Raise است.

هنگام ایجاد خطاهای سفارشی، اطمینان حاصل کنید که آن‌ها را به خوبی ثبت کرده‌اید. من ایجاد یک شی Enum و لیست کردن تمام خطاهای سفارشی مانند زیر را توصیه می‌کنم:

Enum CustomErrors
    CustomErr1 = 514 'اولین شماره خطای سفارشی
    CustomErr2 = 515
    '...
End Enum

حال ما می‌توانیم از شماره خطای سفارشی خود در مدیریت خطای VBA استفاده کنیم:

 On Error GoTo ErrorHandler
    Err.Raise CustomErrors.CustomErr1 'Raise a customer error using the Enum
    Exit Sub
    
ErrorHandler:
    Select Case Err.Number
    Case CustomErrors.CustomErr1:
        GoTo CustomErr1Handler
    Case CustomErrors.CustomErr2:
        GoTo CustomErr1Handler
    Case Else:
        GoTo OtherError
    End Select

CustomErr1Handler:
    Debug.Print "CustomErr1"
    Err.Clear
    Exit Sub
CustomErr2Handler:
    Debug.Print "CustomErr2"
    Err.Clear
    Exit Sub
OtherError:
    Debug.Print "Other error!, Error: " & Err.Number
    Err.Clear
    Exit Sub

خوب حالا زمان مرتب کردن است! اما در مورد تمیز کردن این Error باید چه اقداماتی انجام دهیم؟ قطعا قصد تکرار شرح خطاها را در میان کدها نداریم، لذا یک Function ساده می‌تواند کمک کند:

Function GetErrorMsg(no As Long)
    Select Case no
        Case CustomErr1:
            GetErrorMsg = "This is CustomErr1"
        Case CustomErr1:
            GetErrorMsg = "This is CustomErr2"
    End Select
End Function

بیایید آنچه را که ما در یک نمونه کد منسجم می‌دانیم را جمع‌آوری کنیم:

مدیریت خطا در VBA

    On Error GoTo ErrorHandler
    Err.Raise CustomErrors.CustomErr1
    Exit Sub
    
ErrorHandler:
    Select Case Err.Number
    Case CustomErrors.CustomErr1:
        GoTo CustomerErr1Handler
    Case CustomErrors.CustomErr2:
        GoTo CustomerErr2Handler
    Case Else:
        GoTo OtherError
        
    End Select
CustomerErr1Handler:
    Debug.Print GetErrorMsg(CustomErr1)
    'Handle the error
    Err.Clear
    Exit Sub
CustomerErr2Handler:
    Debug.Print GetErrorMsg(CustomErr1)
    'Handle the error
    Err.Clear
    Exit Sub
OtherError:
    Debug.Print GetErrorMsg(Err.Number)
    'Handle the error
    Err.Clear
    Exit Sub

در مورد Resume Next

Resume Next عالی است زمانیکه شما در مورد یک خطا که می‌خواهید اجرا شود، درخواست کنید تا به قطعه بعدی حرکت کند و اجرای کد را ادامه دهید. شما می توانید از دستور Resume Next برای ادامه اعمال که مستقیما از متصدی خطای VBA خود استفاده کنید:

    On Error GoTo ErrorHandler
    Dim x, y
    x = y / 0 'Divide by zero!
    Debug.Print "Continue execution"
    Exit Sub
    
ErrorHandler:
    Debug.Print "Error: " & Err.Description
    Resume Next 'Return to line 4

VBA Error Log

خطاهای Logging در تطبیق با مفاهیم کنترل خطای VBA بسیار مفید هستند. این به شما این امکان را می‌دهد تا مطمئن شوید که هیچ خطایی را (که ممکن است در Workbooks رخ داده باشد) از دست ندهید، اگر چه ممکن است بخواهید این خطاها را مستقیما اداره کنید. اگر می‌خواهید بیشتر در مورد نوشتن در فایل‌های متنی مطالعه کنید.

روش LogError، پیغام خطا را با زمان فعلی ( تاریخ و زمان ) الحاق خواهد کرد:

Sub LogError(msg As String)
    Dim fileName As String, fileNo As Integer
    fileNo = FreeFile 'Get first free file number
    fileName = CurrentProject.Path & "\error_log.txt"
    Open fileName For Append As #fileNo
    Print #fileNo, Now & ":" & msg
    Close #fileNo
End Sub

Sub TestErrorLog()
    On Error GoTo ErrorHandler
    Dim x, y
    x = y / 0 'Divide by zero!
    Debug.Print "Continue execution"
    Exit Sub
    
ErrorHandler:
    LogError Err.Description
    Resume Next
End Sub

 

 

و در انتها یک نمونه کد که حداقل خطای مناسب را برگرداند!

On Error GoTo ERROR_HANDLER

Dim V As Variant
...
...
str_location_flt.Value = Empty
str_code_process_source_flt.SetFocus
Exit Sub

ERROR_HANDLER:
Select Case Err.Number
    Case 3022
        Err.Clear
        source_docs_query_subform.Form.Undo
        str_code_process_source_flt.SetFocus
        V = MsgBox("DUPLICATE RECORD")
    Case Else
        source_docs_query_subform.Form.Undo
        str_code_process_source_flt.SetFocus
        V = MsgBox(Err.Description, , Err.Number)
        Err.Clear
End Select